Μη νόμιμο έκρινε το ΣτΕ, το σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος για την κατάργηση του ναυτικού οχυρού στην περιοχή της Κασσιώπης στην Κέρκυρα και τον ανακαθορισμό των νέων ορίων του οχυρού σε νέα θέση, επικαλούμενο λόγους εθνικής ασφάλειας.
Η έκταση του επίμαχου ναυτικού οχυρού έχει ήδη μεταβιβαστεί στο Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ ΑΕ), το οποίο με τη σειρά του το παραχώρησε για εκμετάλλευση στην εταιρεία NCH Capital.
Οπως τονίζουν οι δικαστές του ΣτΕ, η Ολομέλεια του Ανωτάτου Ναυτικού Συμβουλίου του υπουργείου Εθνικής Άμυνας γνωμοδότησε υπέρ της μεταφοράς του εν λόγω οχυρού (που ελέγχει τα στενά Κέρκυρας-Αλβανίας) σε νέα θέση χωρίς καν να γνωρίζει πού ακριβώς είναι αυτή η νέα θέση, αφού θα την προσδιόριζε το ΤΑΙΠΕΔ.
Ειδικότερα, στο Ε' Τμήμα του ΣτΕ κατατέθηκε για νομοπαρασκευαστική επεξεργασία σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος για την κατάργηση του ναυτικού οχυρού στην περιοχή Αγίου Στεφάνου (πρώην Δήμου Κασσιωπαίων) της Κέρκυρας και τον ανακαθορισμό των ορίων του οχυρού σε νέα θέση στην ίδια περιοχή.
Το ΣτΕ (πρόεδρος ο σύμβουλος Επικρατείας Ν. Ρόζος και εισηγήτρια η πάρεδρος Ελένη Μουργία) στην υπ' αριθμ. 52/2013 γνωμοδότησή του αναφέρουν ότι με το μεσοπρόθεσμο πλαίσιο δημοσιονομικής στρατηγικής 2012-2015 (Ν. 3985/2011) η κυβέρνηση δεσμεύτηκε να «πραγματοποιήσει ένα φιλόδοξο πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων ύψους 50 δισ. ευρώ». Στο πλαίσιο αυτό επιχειρείται για «πρώτη φορά η καταγραφή και αξιοποίηση» περιουσιακών στοιχείων του Δημοσίου. Μεταξύ των ακινήτων του Δημοσίου που απαριθμούνται προς αξιοποίηση είναι και η περιοχή της Κασσιώπης έκτασης 489 στρεμμάτων (όπως αναγράφεται στον Ν. 3985/2011) «με πιθανή χρήση» την τουριστική εκμετάλλευσή της.
Στη συνέχεια συστάθηκε το ΤΑΙΠΕΔ το οποίο λειτουργεί «χάριν του Δημοσίου συμφέροντος με τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας, διέπεται από τη νομοθεσία περί Ανώνυμων Εταιρειών και δεν εντάσσεται στον δημόσιο ή ευρύτερο δημόσιο τομέα». Στο ΤΑΙΠΕΔ τα ακίνητα του Δημοσίου μεταβιβάζονται κατόπιν σχετικής απόφασης της Διυπουργικής Επιτροπής Αναδιαρθρώσεων και Αποκρατικοποιήσεων (ΔΕΑΑ), προσθέτουν οι δικαστές.
Ακολούθησε το Μνημόνιο ΙΙ (Ν. 4046/2012) όπου στο κεφάλαιο για τις «αποκρατικοποιήσεις» περιλαμβάνεται η αξιοποίηση της περιοχής Κασσιώπης και η μετακίνηση των εκεί ευρισκομένων ραντάρ του ΝΑΤΟ. Συγκεκριμένα, σημειώνεται ότι στην επίμαχη περιοχή υπάρχει το ναυτικό οχυρό Αγ. Στεφάνου έκτασης 11.500 τετραγωνικών μέτρων (απαγορευμένη και επιτηρούμενη ζώνη προστασίας). Εντός της απαγορευμένης ζώνης του οχυρού έχει ανεγερθεί και λειτουργεί παρατηρητήριο στο οποίο υπάρχουν επίσης ραντάρ του Πολεμικού Ναυτικού και του Λιμενικού Σώματος.
Στο μεταξύ τον Δεκέμβριο του περασμένου έτους (12.12.2012) μεταξύ του ΤΑΙΠΕΔ, και του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού (ΓΕΝ) υπεγράφη «μνημόνιο συνεργασίας» για το οχυρό, στο οποίο, μεταξύ των άλλων, συμφώνησαν τα δυο μέρη «να προχωρήσουν από κοινού στις απαραίτητες ενέργειες για τον αποχαρακτηρισμό του υφιστάμενου οχυρού και τον ταυτόχρονο χαρακτηρισμό ως ναυτικού οχυρού άλλου σημείου του ακινήτου, που ήδη υπεδείχθη από το ΓΕΝ ως κατάλληλο για τη μεταφορά του παρατηρητηρίου-ραντάρ (το «Νέο Οχυρό»), λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες της εθνικής ασφάλειας και άμυνας της χώρας». Συγκεκριμένα, το ΤΑΙΠΕΔ θα διασφαλίσει την εσαεί παραχώρηση της έκτασης του νέου οχυρού (7.200 τ.μ.) στο ΓΕΝ χωρίς αντάλλαγμα.
Μάλιστα, σύμφωνα με το «μνημόνιο συνεργασίας» οι συμβαλλόμενοι δεσμεύονται: «Να ξεκινήσουν άμεσα τις απαραίτητες ενέργειες για τον αποχαρακτηρισμό της έκτασης του υφιστάμενου παρατηρητηρίου-ραντάρ ως οχυρού και τον ταυτόχρονο χαρακτηρισμό της νέας έκτασης ως ναυτικό οχυρό, ώστε να μην υπάρξει κανένα επιχειρησιακό κενό για το ΓΕΝ, σε οποιαδήποτε χρονική περίοδο. Οι σχετικές ενέργειες περιλαμβάνουν: α) την έκδοση Προεδρικού Διατάγματος για τον αποχαρακτηρισμό του υφιστάμενου οχυρού και τον ταυτόχρονο χαρακτηρισμό του νέου οχυρού, β) την εξασφάλιση της απρόσκοπτης και συνεχούς λειτουργίας των ραντάρ και κεραιών που είναι εγκατεστημένα στο οχυρό και γ) την ανάληψη όλων των σχετικών εξόδων από το ΤΑΙΠΕΔ».
Ακόμη, το ΤΑΙΠΕΔ αναλαμβάνει να καλύψει το κόστος κατασκευής των εγκαταστάσεων του νέου οχυρού και μετεγκατάστασης του υφιστάμενου οχυρού. Μετά από όλα αυτά οι σύμβουλοι Επικρατείας αναφέρουν στη γνωμοδότησή τους, ότι για την έκδοση του σχετικού Προεδρικού Διατάγματος που προβλέπει «το μνημόνιο συνεργασίας» μεταξύ ΤΑΙΠΕΔ και ΓΕΝ, απαιτείται προηγουμένως η γνώμη του Ανωτάτου Ναυτικού Συμβουλίου (ΑΝΣ).
Πράγματι, όπως σημειώνουν οι δικαστές, υπήρξε στις 30 Νοεμβρίου 2012 γνωμοδότηση και μάλιστα της Ολομέλειας του ΑΝΣ για την μετεγκατάσταση του επίμαχου οχυρού. Όμως, όπως υπογραμμίζουν οι σύμβουλοι Επικρατείας, η γνωμοδότηση εκδόθηκε χωρίς τα μέλη του ΑΝΣ να γνωρίζουν την ακριβή νέα θέση (συντεταγμένες) του οχυρού.
Η άγνοια αυτή του ΑΝΣ, τονίζουν οι δικαστές του ΣτΕ, προκύπτει από το σχετικό πρακτικό της συνεδριάσεως του ΑΝΣ, στο οποίο αναφέρεται ότι «το ΑΝΣ, αφού έλαβε υπόψη σχέδιο μνημονίου συνεργασίας μεταξύ του ΤΑΙΠΕΔ και του ΓΕΝ και σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος, στα οποία προβλέπεται μόνο η έκταση της νέας θέσεως του ναυτικού οχυρού (7,2 στρέμματα) και το γεγονός ότι η ακριβής νέα θέση (συντεταγμένες) του νέου ναυτικού οχυρού αναμένεται να καθοριστεί από το ΤΑΙΠΕΔ, πριν από τη θεσμοθέτηση του ΠΔ».
Παρ' όλα αυτά, προσθέτουν οι σύμβουλοι Επικρατείας, το ΑΝΣ ενέκρινε την σκοπιμότητα μετεγκατάστασης του οχυρού στη νέα θέση «όπως αυτή θα απεικονισθεί με ακρίβεια σε ακριβές οριζοντογραφικό και υψομετρικό διάγραμμα που θα συνταχθεί με μέριμνα και δαπάνες του ΤΑΙΠΕΔ».
Συνεπώς, το Συμβούλιο της Επικρατείας υπογραμμίζει τα εξής: «Κατά τον χρόνο λήψεως της εν λόγω γνωμοδοτήσεως, το ΑΝΣ δεν ήταν σε θέση να κρίνει αν με την εγκατάσταση του ναυτικού οχυρού στη νέα θέση εξασφαλίζεται ισοδύναμο αποτέλεσμα ως προς την εξυπηρέτηση της εθνικής άμυνας και ασφάλειας της χώρας. Περαιτέρω, όπως προκύπτει από το τοπογραφικό διάγραμμα και το από 12.12.2012 «μνημόνιο συνεργασίας», στη νέα θέση του οχυρού τα όρια της απαγορευμένης ζώνης και της επιτηρούμενης ζώνης αυτού σχεδόν συμπίπτουν. Ενόψει όμως του σκοπού που εξυπηρετείται με τις δυο αυτές ζώνες προστασίας, που συνίσταται στην απόκρυψη και διασφάλιση των έργων άμυνας, ο καθορισμός των ανωτέρω ζωνών προϋποθέτει πλήρη γνώση της ακριβούς θέσης του οχυρού, από τη μορφολογία του εδάφους της οποίας (κλίση κ.λπ.) ο εν λόγω καθορισμός επίσης εξαρτάται. Η ακριβής όμως νέα θέση του οχυρού, όπως έχει ήδη αναφερθεί, δεν ήταν γνωστή στο ΑΝΣ. Υπό τα δεδομένα όμως αυτά δεν ήταν δυνατόν και να αιτιολογηθεί γιατί τα όρια των ανωτέρω ζωνών σχεδόν συμπίπτουν και συνεπώς η γνωμοδότηση του ΑΝΣ πάσχει και κατά τούτο».
Κατόπιν αυτών, το Ε' Τμήμα του ΣτΕ, καταλήγει ότι επιπρόσθετα «είναι ληπτέοι υπόψη και άλλοι παράγοντες, αναγόμενοι στο γενικότερο εθνικό και δημόσιο συμφέρον, όπως είναι η υλοποίηση του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων και αξιοποιήσεως της ιδιωτικής περιουσίας του Ελληνικού Δημοσίου, με απώτερο στόχο την αποπληρωμή του δημοσίου χρέους. Κατά τη στάθμιση όμως των προστατευόμενων έννομων αυτών αγαθών με εκείνο της εθνικής ασφάλειας, πρέπει προεχόντως να διασφαλισθεί η ανεξαρτησία της χώρας, ελλείψει της οποίας η στάθμιση αυτή δεν θα ήταν δυνατή».
Κατόπιν αυτών το σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος «δεν προτείνεται προς το παρόν νομίμως», καταλήγει το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο.
Νέα προσφυγή κατά της εκποίησης της Κασσιώπης
Παράλληλα, έξι κάτοικοι του Δήμου Αγίου Στεφάνου Κέρκυρας προσέφυγαν στο ΣτΕ και ζητούν την ακύρωση της από 24.1.2013 απόφασης του ΤΑΙΠΕΔ με την οποία εγκρίθηκε η σύμβαση παραχώρησης της επίμαχης δημόσιας έκτασης στην εταιρεία NCH Capitel.
Οι έξι κάτοικοι της Κασσιώπης προσέφυγαν στο Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο υποστηρίζοντας ότι είναι αντισυνταγματική η παραχώρηση της επίμαχης έκτασης της Κασσιώπης, που περιλαμβάνει λίμνη 14.000 τ.μ., 274.250.000 τ.μ. δάσους και 725 μέτρα αιγιαλού, ενώ η περιοχή περιλαμβάνεται και στο δίκτυο Natura. Οι κάτοικοι υπογραμμίζουν, ακόμη, ότι στην περιοχή βρίσκεται το επίμαχο οχυρό που ελέγχει τα στενά Κέρκυρας - Αλβανίας.
Ως προς το συνταγματικό σκέλος, οι κάτοικοι επισημαίνουν ότι παραβιάζεται το άρθρο 1 του συνταγματικού χάρτη, καθώς προκαλεί κινδύνους στην εθνική ασφάλεια, με συνέπεια να βλάπτει την εθνική κυριαρχία, όπως επίσης παραβιάζει και τα άρθρα 5, 24 και 25 του Συντάγματος.
Υπενθυμίζεται ότι ενώπιον του ανώτατου ακυρωτικού δικαστηρίου εκκρεμούν δυο αιτήσεις για το ίδιο θέμα. Η πρώτη είναι της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων και η δεύτερη του Δήμου Κερκυραίων που ζητούν να κηρυχθεί αντισυνταγματική και παράνομη η παραχώρηση της δημόσιας έκτασης της Κασσιώπης στο ΤΑΙΠΕΔ.
